Vegan beslenme ve bisiklet

Vegan nedir? Vegan beslenme nedir?

Veganlık ya da Veganizm hayvanların kullanılmasını desteklemeyen bir yaşam biçimidir. İnsanın hayvanları sömürme yoluyla elde edilen yiyecek, giyecek ve tüm yan ürünlerini kullanmayı bir yaşam biçimi haline getirerek reddetmesidir. Bu akımı benimseyen insanlara da Vegan denir. Vegan kelimesi ilk olarak 1944 yılında  The Vegan Society‘nin kurucularından da olan Donald Watson tarafından ortaya atıldı. Yazımın sonunda veganlık hakkında daha detaylı bilgi bulabileceğiniz kaynak kitaplar ve bazı belgesel yapımlar önereceğim. Bu kitapları okuyarak ve bu filmleri izleyerek kendinize vegan beslenme üzerine yeni bir sorgulama yolu açabilir ve özgürlük, adalet, eşitlik kavramlarını daha fazla içselleştirebileceğiniz yeni bir hayata geçiş yapabilirsiniz.

Vegan beslenme ilkeleri

Benim vegan hayat tarzına geçişim tamamen etik nedenlerden dolayı oldu. Hayvanların da insanlar gibi hissedebilen varlıklar olduğunu öğrendikten sonra ve yaşadıkları acıları duyduktan sonra artık hayvansal çıktı içeren  ürünleri kullanmamaya başladım. Özgürlük, adalet, eşitlik kavramları hayatımın her anında  çok önemli kavramlar olduğunu söyleyebilirim. Ve bu kavramları elimden geldiğince kendi hayat döngümün içinde yaşamaya ve yaşatmaya çalıştım. Ancak bu kavramları salt insanlar arasında yaşanması gereken kavramlar olarak görmemin yetersiz olduğunu gördüm. Özgür, eşit, adil bir dünyanın ancak türler arasında ki tahakkümü ortadan kaldırarak mümkün olabileceğine inandım.

Hayvanların da bir sinir sistemi olduğunu, biz insanlar gibi üzüldüklerini, sevindiklerini, ürediklerini gördüm. Bizim gibi hissedebilen varlıklar olan hayvanları gereksiz yere acı çektirmenin yersiz olduğunu gördüm. Nasıl siyahlar beyazlar için yaratılmamışsa, nasıl kadınlar erkekler için yaratılmamışsa hayvanlar da biz insanlar için yaratılmadılar. Özgürlük tüm türler özgür olduğunda özgürlüktür, adalet her yerde varsa adalettir diyerek üç yıl önce vegan olmaya karar verdim.

Gezegenimizi korumak

Veganlık hayvan sömürüsünü bitirmeye yarayan bir yol olduğu gibi aynı zamanda üzerinde yaşadığımız gezegenimizi korumak içinde izlenmesi gereken en iyi yollardan bir tanesidir. Hayvancılık sektörü dünya üzerinde yarattığı tahribatla birlikte otomobil sektöründe olduğu gibi gezegenimize çok ciddi zararlar vermektedir. Bisiklet kullanıcısı olarak sadece ondan keyif aldığım için değil aynı zamanda gerçek anlamda çevreci bir ulaşım aracı olduğu için de tercih ediyorum. Ancak bisiklet kullanmak tek başına çevreyi korumaya yetmiyor ne yazık ki. Eğer gerçekten gezegenimizi düşünüyorsak bir an önce et yemeyi bırakmalı ve hayvansal çıktılardan uzak durmalıyız. Hayvancılık sektörünün yarattığı tahribatı merak edenler Türkiye Vegan ve Vejeteryanlar Derneğinin 2016 yılında yayınlamış olduğu makaleye göz atabilirler.

Bir yaşam biçimi olarak ‘bisiklet’

Bisikletse tam on yıldır hayatımın çok önemli bir parçası oldu. Dağ bisikleti ile başladığım bisiklet yolculuğunda her zaman uzun turların yeri  ayrı oldu. Son bir kaç yıldır da tur bisikleti alarak sadece bu alanda bisikletli uzun yolculuklar yapıyorum. Yaptığım bu yolculuklar sırasında vegan hayata dair edindiğim tecrübelerimi sizlere aktarmak istiyorum.

Vegan bisiklet aksesuarları

Vegan sele, elcik, gidon sargısı seçimi

Konuya bisikletlerimizden başlamamız gerektiğini düşünüyorum. Çünkü her ne kadar beslenmemize dikkat etmemiz gerekse de veganlığın tanımına uygun olarak hayvansal çıktı içeren bisiklet aksesuarlarından ve de kıyafetlerinden uzak durmamız gerekmektedir. Bisikletler genel olarak vegan yaşam tarzına uygun olarak üretilse de bir kaç kullanımdan sonra eskiyen aksesuarların yerine genelde ‘deri’ olanları tercih etmeniz daha tecrübeli bisiklet kullanıcıları tarafından önerilir. Sayacak olursak deri sele, deri elcik ve deri gidon sargısı bunların başında gelir. Ve hatta deri olmayan bir ürün kullanmak istediğinizde tercih edeceğiniz alternatif ürünün deri kadar sağlam ve konforlu olmayacağı ısrarla vurgulanır. Ancak bunun böyle olmadığını vegan hayat tarzına uygun olarak seçeceğiniz aksesuarları kullanmaya başladıkça görebilirsiniz. Kullanımı şu anda ne yazık ki çok yaygın olan Brooks markasının deri selesinin yerine yine aynı markanın alternatif malzemeden ürettiği sele modellerini tercih edebilirsiniz (Cambium C17-C19 gibi). Elcik kullanmayı tercih edenlerdenseniz Ergon markasının deri olamayan modellerini tercih edebilirsiniz (Gp3-Gp1 gibi). Gidon sargısı konusunda da çok fazla önerilen  Brooks markasının deri sargıları yerine Lizard Skins ya da markasının çok sağlam ve çok konforlu olan gidon sargılarından seçebilirsiniz.

Vegan çanta ve giysi seçimi

Bir başka aksesuar olan çanta seçiminizi de yine piyasada çok rahatlıkla bulabileceğiniz ve genelde polyester malzemelerden üretilen çantalardan seçebilirsiniz. Hatta ilerleyen teknoloji sayesinde bu çantalarınızı su geçirmez olan modellerden seçebilirsiniz. Bisikletlerin geri kalan bölümleri genel olarak zaten vegan yaşam tarzına uygun olduğu için  bu konuda yazacak pek fazla bir şey kalmıyor. Yine bisiklet sürerken karşılaşacağımız diğer bir konuda giyecek meselesi. O konuda da biz veganlar alternatifsiz değiliz. Hayvan derisi ve ipek gibi hayvan sömürüsü içeren malzemeler yerine pamuk, polyester, mesh gibi malzemelerden üretilen kıyafetleri ve ayakkabıları tercih edebilirsiniz. Günümüz teknolojisinde hayvansal çıktılar yerine kullanılan malzemeler çok daha dayanıklı, hafif ve su geçirmez olabiliyor. Biraz araştırmayla bu malzemeleri çok rahatlıkla bulabilirsiniz.

Bisiklet turlarında vegan beslenme

Bisiklet, aksesuar ve giyecek konusuna değindikten sonra gelelim tur sırasında vegan beslenmeye. Başlangıçta vegan yaşam tarzı konusunda benim de çekincelerim ve korkularım vardı doğrusu. Ancak yaptığım araştırmalar sonucunda korktuğum kadar zor olmadığını, bana öğretilen yaşam tarzının aynı zamanda beynimde korku duvarı oluşturduğunu anlamam zor olmadı. Bu korkuların bazı yanlış bilgilendirmeler sonucunda kendini var ettiğini anladım.

Veganların yemediği şeyler

Peynirsiz olur mu, süt içmezsem kemiklerim nasıl gelişir, proteini nereden alırım, kalsiyum eksiği ne olacak gibi sorular aslında hayatımıza sokulmuş, öğretilmiş ve tamamen insan merkezli, bu besinleri sanki ağaçtan topluyormuşçasına, tamamını hayvanlardan elde ettiğimizi unutturan, içimizin korku dolmasına neden olan sorular. Eğer özgürlük kavramı bizler için önemliyse ve daha fazla özgürleşmek istiyorsak bize düşen araştırma yapmak ve edindiğimiz bilgiler doğrultusunda bu korku duvarlarını yıkarak kendi özgürlüğümüzle birlikte hayvanların da hak ettikleri özgürlüğü kazandırmaktır.

Vegan yemekler

Somut olarak, sabah kahvaltılarımda peyniri, yumurtayı, tereyağını, inek sütünü çıkararak başladım. Onlar yerine zaten hemen hemen her sofrada olan domates, salatalık, biber, zeytin çeşitleri, marul, roka yemeyi arttırdım. Yulaf ve müsli yemeye başladım. Yulaf ve müsliyi marketten aldığım soya sütüyle ya da evde kendi yaptığım badem sütüyle karıştırarak yemeye başladım. Daha sonra piyasaya çıkan vegan peynirede kahvaltılarımda yer verdim. Bunun yanında ev yapımı reçel, keçiboynuzu kreması, fıstık ezmesi, tahin-pekmez ikilisini de sabah kahvaltılarıma ekleyerek hem görsel olarak hem de yüksek besin değeri olarak sabah kahvaltılarıma eklemiş oldum. Eğer hamur işine düşkünseniz zeytinyağı ya da ayçiçek yağı kullanarak ve vaktinizde varsa gözleme, katmer, ıspanaklı ve patatesli börek gibi alternatifleride düşünebilirsiniz.

Vegan beslenme tarzı

Öğle yemeklerinde ise gezdiğiniz bölgeye göre değişiklik gösterse de eğer dışarıda yemeyi seçiyorsanız zeytinyağlı yemek yapan lokantaları arayıp bulabilir buralarda yapılan sebze, bakliyat yemeklerinden tercih edebilirsiniz. Eğer kendiniz yapmayı seçiyorsanız yanınızda taşıyacağınız kamp ocağı ve bir adet tencereyle (yanınızda bulundurmanız kaydıyla) makarna, mercimek, bulgur pilavı, yumurtasız menemen yapıp afiyetle yiyebilirsiniz. Hatta biraz fazla yapıp aynı yemeği akşam yemeği olarakta kullanabilirisiniz. Ve gün içinde size bol enerji ve protein, kalsiyum desteği verecek olan meyvelerden (muz, elma, üzüm, armut, nar vb.) , kuruyemişlerden ( badem, ceviz, fıstık ,fındık, dut kurusu, kabak çekirdeği vb.), artık neredeyse her markette bulabileceğiniz vegan enerji barlarından faydalanabilirisiniz.

Vegan beslenme üzerine kitaplar:

Sadık Hidayet-Vejeteryanlığın Yararları

Türkan Ruhsar-Veganlığa Ezoterik Bakış

Murat Kınıkoğlu-Vegan Beslenme

Zülal Kalkandelen/Can Başkent-Veganizm: Ahlakı, Siyaseti ve Mücadelesi

Jonathan Safran Foer-Hayvan Yemek

Carol J. Adams-Etin Cinsel Politikası

Jeffrey Moussaie Masson-Tabağındaki Yüz

Gary L. Francıone/Anna Charlion-İnsan Neden Vegan Olur?

Vegan beslenme üzerine belgeseller

Earthlings

Hayatınızda Duyabileceğiniz En İyi Konuşma-Gary YOUROFSKY

Cowspiracy

Konuk yazarımız: Aytaç Aksoy, Hindistan’dan Nepal’e uzanan uzun bir bisiklet yolculuğuna çıktı. Bu yolculuğun detaylarını paylaştığımız röportaj için linki tıklayabilirsiniz.

Hindistan’dan Nepal’e içsel yolculuk

Kendisini aşağıdaki sosyal medya hesaplarından takip edebilirsiniz:

instagram aytacaksoyy

twitter aytaç aksoy